Katarakt, normalde saydam olan göz merceğinin saydamlığını yitirerek bulanıklaşmasıdır ve genellikle bir yaşlılık hastalığıdır. Bu durum, ışığın retina üzerine uygun bir şekilde odaklanmasını engelleyerek bulanık görmeye neden olur. 

Kataraktın Nedenleri

Kataraktın başlıca nedeni yaşlılıktır. İnsan vücudunda olduğu gibi gözdeki mercek de yaşlandıkça değişir ve zamanla saydamlığını yitirir. Bunun yanı sıra, bazı genetik faktörler, diyabet, göz yaralanmaları, uzun süreli güneşe maruz kalma, sigara kullanımı ve bazı ilaçlar da katarakta neden olabilir. Ayrıca, doğuştan katarakt, travma veya gözdeki diğer hastalıklar da bu durumu tetikleyebilir. Yaşlandıkça gözdeki lensin protein yapısının bozulması, katarakt oluşumuna yol açan bir diğer önemli etkendir.

Katarakt  bulanık veya puslu görme, renklerin soluklaşması veya sararması, gece görme problemleri, çift görme veya birden fazla görüntü algılama gibi yakınmalara neden olur. 

Katarakt tanısı, göz doktorunun detaylı muayenesi ile konur. Tanıda görme keskinliğinin ölçülmesi ve biomikroskopik olarak lensin değerlendirilmesi gereklidir. 

Kataraktın Tedavi Yöntemleri ve Yapılması Gerekenler

Günümüzde  katarakt, cerrahi yöntemler sayesinde başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir. Kataraktı iyileştiren veya önleyen ilaç tedavisi yoktur. Hastaların çoğunda katarakt cerrahisi ile görme artışı sağlanır. 

Katarakt ameliyatı sırasında, küçük bir kesi kullanılarak fakoemülsifikasyon cihazı yardımı ile katarakt göz içinde parçalanarak temizlenir ve kataraktın temizlendiği alana göz içi lensi (mercek) yerleştirilir. 

Katarakt ameliyatı öncesi, ameliyatta kullanılacak göz içi lensinin numarasının saptanması gereklidir. Bu amaçla hastalara optik biometri adı verilen aletlerle ölçüm yapılır. Bu ölçümden elde edilen sonuçlara göre, hastanın yaşı, günlük yaşamı ve diğer gözünün durumu değerlendirilerek en uygun numaralı göz içi lensi kullanılır.

Ameliyatta yerleştirilen göz içi lenslerinin çeşitli tipleri de mevcuttur. 

Monofokal (Tek Odaklı) Lensler

• En yaygın kullanılan lens türüdür
• Tek bir odak noktasına sahiptir 
• Yakın veya uzak görüş için gözlük kullanımı gerekir

Trifokal (Üç Odaklı) Lensler

• Uzak, orta ve yakın mesafede net görüş sağlar
• Gözlük ihtiyacını büyük ölçüde ortadan kaldırır
• Günlük aktivitelerde daha fazla konfor sağlar
• Işıkların çevresinde halkalar veya parlamalar oluşması gibi görsel olumsuzluklara neden olabilir

Torik Lensler

• Astigmatizmayı düzeltmek için kullanılır
• Monofokal veya multifokal olabilir

EDOF (Extended Depth of Focus - Genişletilmiş Odak Derinliği) Lensler

• Uzak ve orta mesafede net görüş sağlar.
• Multifokal lenslere benzer, ancak daha az ışık halkaları ve parlama gibi sorunlara neden olur.
• Günlük aktivitelerde yüksek konfor sağlar.
• Yakın görüş için gözlük gerekebilir.
   

Ameliyat sonrası birkaç gün içinde görme kalitesinde belirgin bir iyileşme görülür. İlk birkaç hafta göz damlaları kullanılır ve gözü korumak için ağır kaldırma, gözü ovuşturma ve su kaçırma gibi durumlardan kaçınılmalıdır. Gereken göz kontrollerine de uyulmalıdır.

Katarakt tedavi edilmezse görme kalitesi giderek bozulur ve günlük aktiviteler zorlaşır. 

İleri evrelerde göz içi basıncı artarak glokom riski ortaya çıkabilir ve acil olarak ameliyat gerekebilir.